تبادل لینک هوشمند برای تبادل لینک ابتدا ما را با عنوان ایل بزرگ قشقاییو آدرس mirzaie.loxblog.comلینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد
ازدواج در ايلات و عشایر يكي از سنن مهم مردان ايلي است. شيربها در تمامي ايلات و عشاير ايران با اسامي مختلفي رايج است. شيربها كمك مالي است كه هنگام ازدواج از سوي داماد به خانوادهِ عروس تأديه ميشود و تا زماني كه خانوادههاي زوجين در مورد ميزان آن توافق نكنند ازدواج صورت نميگيرد.
وازم زندگي زوج جديد در پوشش جهيزيه، اداي احترام به عروس، نوعي قدردانی داماد از خانواده عروس و بالاخره جبران خلاء ای كه دختر با عزيمت خود در خانواده بر جاي ميگذارد.
تمامي مخارج عروسي به عهده خانواده داماد است. مراسم عقد در منزل پدر عروس انجام ميگيرد در ايلات و عشاير ازدواج صرفاً پيوند دو فرد نيست بلكه، پيوند دو گروه اجتماعي است. مثلا در بين قشقاييها، خواستگاري توسط هيأتي از منتفذين فاميل بنام «سوچه» صورت ميگيرد. هر چقدر اعضاي اين هيأت شخصيتي والاتر داشته باشند موفقيت قطعي تر است.
مراسم خواستگاری: در بین عشایر قشقائی رسم است که چنانچه پسری به دختری علاقمند شد و یا این که خانواده اش تصمیمی برای ازدواج پسر خود گرفتند، مادر داماد همراه یکی از زنان جهاندیده که با هر د و خانواده آشنا است به دیدن مادر دختر می روند و پس از طرح مقدماتی ، موضوع را با او در میان می گذارند. مادر دختر موضوع را با همسر خود مطرح می نماید. و در صورتی که نظرشان موافق باشد قضیه را با دخترشان مطرح می کنند . و سپس از طریق همان زن سالخورده موافقت خود را به صورت غیر مستقیم اظهار می نمایند. خانواده پسر پس از اطمینان از موافقت ضمنی خانواده دختر خود را برای خواستگاری آماده می کنند و طرفین روزی را برای خواستگاری تعیین می نمایند خواستگاری توسط یک نفر از افراد فامیل و معمولا از ریش سفیدان طایفه که دارای نفوذ کلام و اعتبار میان قوم است همراه پدر ر داماد و دیگر فامیل انجام می شود. به فردی که سخن گوئی خواستگاری را به عهده دارد " سوجه " می گویند. در روز تعیین شده خواستگار به منزل پدر عروس می رود ۰خانواده عروس از مدعوین پذ یرائی می کنند سپس موضوع خواستگاری طرح می شود . معمولا" خانواده عروس در جلسه اول جواب نمی دهد و میگویند ما باید موضوع را با فامیل در میان بگذاریم و بعدا جواب می دهیم. این کار به منظور احترام به بزرگان خانواده و فامیل است و در صورتی که خانواده خود راضی باشند، بزرگان فامیل نیز مخالفتی نخواهند داشت و چون غالبا ازدواج ها فامیلی است و در درون یک طایفه صورت می گیرد. مشکلات کم تری پیش می اید. مگر مواردی که خواستگاران دختر چند نفر از فامیل باشند که قضیه کمی پیچیده و برخی اوقات برای حل و فصل موضوع و انتخاب خواستگار و توافق میان فامیل زمان بیشتری لازم خواهد داشت. برای رد خواستگاری نیز غالبا جواب رد به صورت مستقیم داده نمی شود بلکه دلایل و موانعی به میان آورده می شود که موضوع را به تاخیر می اندازد. این کار نیز برای جلوگیری از اختلافات فامیلی صورت می پذیرد. در موعد تعیین شده گروه خواستگاران به خانه پدر عروس می روند و پس از شنیدن جواب مثبت در مورد شرایط عقد مذاکره و موافقت بعمل می اید. و خانواده داماد برای انجام سایر مراسم عروسی آماده می شوند.
2- مراسم شال و انگشتر: بعد از مراسم خواستگاری و موافقت خانواده عروس با ازدواج، مراسم شال و انگشتر فرا می رسد، که طی آن یک هدیه و نشان از طرف خانواده داماد به عروس داده می شود و با این کار مراسم خواستگاری رسمی شده و افراد فامیل و طایفه از آن مطلع می شوند و دیگر کسی برای خواستگاری از این دختر اقدام نخواهد کرد. در مراسم شال و انگشتر در روزی که برای این کار تعیین شده است مادر داماد همراه چند تن از زنان فامیل به منزل عروس می روند. مادر عروس نیز چند نفر از زنان فامیل خود را دعوت می کند. در این موقع هد یه ها را که معمولا قطعه ای طلا یا جواهر همراه چند قواره پارچه است توسط مادر داماد به مادر عروس تحویل داده می شود. مراسم همراه دست و کل زدن و مبارک باد گفتن وپذیرائی از میهمانان است. این مراسم در گذشته همراه با زندگی ساده عشایری بسیار ساده و کم هزینه بود ولی همراه با تحولات اجتماعی ، این مراسم مانند بسیاری از رسوم دچار تغییر و تحول شده است و دارای تشریفات و هدیه های گران قیمت شده که هزینه سنگینی را به خانواده ها تحمیل می کند. 3. مراسم تعیین باشلق یا شیر بهاء : مراسم بعدی، تعیین باشلق و شیر بهاء است. با اعلام قبلی و تعیین یک روز معین خانواده داماد همراه تعدادی از بزرگان و ریش سفیدان فامیل به منزل خانواده عروس میروند. بعد از پذیرائی موضوع باشلق و شیر بهاء توسط یکی از ریش سفیدان مطرح و مورد مذاکره قرار می گیرد. غالبا مبلغ باشلق رقم بالائی توسط پدر عروس اعلام می شود که با ادامه مذاکره بخشی از آن بخاطر بزرگان قوم و فامیل بخشیده و کم می شود و سپس با مبلغی به توافق می رسند که این مبلغ یا مقدار ممکن است رقم پول نقد یا تعدادی گوسفند یا شتر و اسب و یا ملک باشد. و تاریخی هم تعیین می شود که باشلق تحویل خانواده عروس شود. معمولا باشلق صرف تهیه جهیزیه عروس می گردد . و یا همراه عروس به خانواده داماد می رود. در گذشته در میان عشایر قشقائی تنها باشلق مطرح بود ولی در حال حاضر علاوه برآن تعیین مهریه نیز رواج یافته است که مشخص و در عقد نامه نوشته میشود.
4- تدارک مراسم عروسی : در موعد تعیین شده خانواده داماد همراه تعدادی از بستگان، باشلق توافق شده را به خانواده عروس تحویل می دهند و اجازه عروسی را کسب کرده و تاریخ آنرا روشن می کنند در عروسیها کلیه هزینه ها بعهده داماد است و تنها ناهار یا شامی در خانواده عروس تهیه می شود. مدتی به عروسی مانده اندک اندک تدارک عروسی را می بینند و گاهی نیز اینکار را از چند ماه پیشتر آغاز میکنند. تا روز عروسی اینکارها باید انجام گیرد: سفید کردن برنج، (برنجکوبی) آرد کردن گندم، تهیه نان ، خرید قند و چای و توتون و تنباکو، تهیه هیزم، تهیه وسایل پخت و پز ، تهیه ترکه جهت بازی مردان، دعوت توشمال، (نوازنده) ، دعوت قوم و خویش که هر یک مراسم مخصوص بخود دارد.
برنج کوبی (سفید کردن برنج) : سابقاً در بین عشایر دو نوع برنج «چمپا» و «گرده» مورد استفاد قرار می گیرفت.برنج چمپا عطری داشت که هنگام دم کردن برنج ، بوی آن تا فاصله چندین خانه می رفته است. برنج تا روز استفاده با پوست (نکوبیده) می مانده ، هر روز که میخواستند پلو بپزند زن خانه آن را می کوبید و از پوست جدا میکرد و پلو می پخت. وسیله کوبیدن برنج برای سفید شدن عبارت از یک هاون چوبی است که به ترکی «دوبک » گفته می شود و دسته آن است. هاون ( دوبک)را از تنه درختان می سازند، باین طریق که تنه کلفت درختی که کج و کوله نباشد می برند، در یک سر آن چند ذغال افروخته می گذارند، این ذغال افروخته همان قسمت را می سوزاند سپس قسمت سوخته شده را می تراشند ودوباره آتش ذغال را می گذارند و این عمل را تکرار می کنند تا وسط آن گود شود و تقریباً بشکل فلاسک یخ درآید قسمت خارجی آنرا هم با تیشه می تراشند و خراطی می کنند. «دسته» یک ساقه دومتری که کلفتی آن باندازه ای است که میتوان از زمین برداشت و انتهای آن بصورت کله قندی تراشیده شده و قسمت پائین آن هم صاف شده است. برای کوبیدن برنج، اول جاجیم یا چیز دیگر مشابه آن را روی زمین پهن می کنند، وسط آن، دوبک (هاون) را قرار می دهند و هاون را تا مقدار سرخالی برنج میریزند که این برنج حدود یک کیلو است ، بعداً دو نفر زن یا دختر هر یک ، یک دسته ای برمیدارند و بطور متناوب و هم آهنگ روی برنج درون هاون می کو بند. ضمن کوبیدن برنج زمزمهای هم سر می دهند ، که آن زمزمه اینست: «هل هلی های های» و (تلفظ زمزمه ها مثل اشخاصی که تودماغی صحبت میکند تلفظ می شود) دیگری هم همین را تکرار می کند. حدود یکربع کوبیدن برنج همراه با زمزمه آهنگ ادامه دارد. وقتی می خواهند بایستند، یکی میگوید «های» دیگری هم میگوید «های» : چندبار این گفته تکرار میشود بعد می ایستند برنج را با دست زیر و رو می کنند و آنگاه دوباره مشغول کوبیدن برنج می شوند. برنج که کوبیده شد آنرا در یک سینی می ریزند و با تکان دادن بطور عمود و مایل و بالعکس سبوس را از برنج جدا می کنند برای کوبیدن برنج در عروسی، برای اینکه کار سرعت عمل بیشتری داشته باشد چندین دستگاه هاون و دسته آماده می کنند. کار برنج کوبی در عروسی ها به عهده دختران جوان است. تهیه آرد : برای تهیه آرد چند لنگه گندم را با الاغ و قاطر حمل و به آسیاب می برند و گاه یکی دو روز طول می کشد تا به آسیاب برسند و یکی دو روزی هم صرف گرفتن نوبت و آرد کردن گندمها می شود تا بخانه برگردند. درگذشته های دور که دسترسی به آسیاب به راحتی امروز نبود، عشایر با آسیابهای دستی که همراه خود داشتند این کار رامی کردند.
تهیه نان : زنان باید نان مورد نیاز عروسی را بپزند. برای این منظور آرد را در لگن بزرگی خمیر می نمایند . بعد خمیر را چانه می کنند سپس چانه را با تیر، روی «تخته» پهن نموده بعد روی تاوه فلزی که زیر آن هیزم میسوزد قرار می دهند، در مدت زمانیکه نان درحال پختن می باشد چانه دیگری بهمین طرز که گفته شد تهیه می شود و روی همان نان که روی تاوه در حال پختن است می اندازند و با سیخ پهنی که به ترکی "اخلو" گفته میشود، از زیر نانها را وارونه می کنند در نتیجه نان دومی که درحال پختن است مشغول پهن کردن نان سومی می شوند چانه که پهن شد روی نان اولی روی تاوه می اندازند دوباره وارونه می کنند، و اینکار همینطور ادامه دارد تا زمانیکه نانهای روی تاوه سنگین شد،همه آنها را برمی دارند و سپس اینکار را ادامه می دهند تا چانه ها تمام شود. از تخصص زنان در امر نان پختن اینست که وقتی چندین نان روی تاوه که روی هم قرار گرفت و نان زیر که درحال پختن است بموقع آنرا وارونه کنند که نسوزد و پخته شود. این نان پختن برای عروسی چند روزی وقت لازم دارد. که توسط زنان و دختران فامیل به صورت دست جمعی انجام می شود. برنامه خرید : برای تدارک و پذیرائی از میهمانان باید امکانات فراهم شود. چون در عشایر امکان انبار کردن و نگهداری وجود ندارد برای این کارچند نفر به شهر می روند و چیزهای مورد لزوم از قبیل قند و چای، تنباکو، برنج و شیرینی… می خرند و می آورند. – قندها که اکثراً کله ای بوده برای حبه کردن آن از «قندشکن» استفاده می کنند و یک روز شکستن آن طول می کشد. برنج ها را پاک کرده و آردها را نان می کنند و سایر امکانات را آماده می نمایند.
دعوت تو شمال(نوزانده) : نوازنده ها بنام چنگی از دو نفر تشکیل می شود. یکی «ساز و کرنا» مینوازد و دیگری که «دهل» (طبل) میزند که او را «دهل چی» می گویند و هر دو را اصطلاحاً «تو شمال» میگویند.برای دعوت توشمال قاصدی می فرستند و پیغام می دهند، مثلاً اول ماه آینده فلانکس برای پسرش عروسی دارد شما هم تشریف بیاورید. توشمال روز موعود می آید ، ابتدا با «کرنا» (ساز بزرگ) می نوازد، صدای کرنا تا فاصله ها بگوش می رسد بازیگران مردان و زنان در بنکوهای اطراف با شنیدن صدای کرنا، دعوت شده و نشده بعروسی می آیند و بازی می کنند. چون این از فرصتهای بسیار نادری است که به مردم کوچ نشین امکان شادی و تفریح را می دهد. البته باید یادآور شد که در نواختن کرنا نیروی زیادی مصرف می شود از اینجهت پس از ساعتی نواختن کمی استراحت لازم است و اما در اینموقع برای نواختن از وسیله کوچکتری که همان «ساز» نام دارد استفاده می شود و در موقع نواختن «دهل چی» او را همراهی می کند. تهیه هیزم : پخت و پز وسیله هیزم انجام می گیرد و در شب هم برای روشنائی از هیزم استفاده می کنند ( در حال حاضر چراغهای گازی مورد استفاده است). برای تهیه هیزم چندین نفر با قاطر یا الاغ و با ابزاری نظیر تبر و تیشه بکوه می روند و هیزم تهیه می کنند و می آورند.
تهیه ترکه (چوب تازه) : یکی از رقصهای مردان «چوب بازی» است درحالیکه توشمال آهنگ مخصوص آنرا می نوازد مردی چوب کلفت بلندی را مقابل پایش سپر میکند دیگری با ترکه ای که در دست دارد فعالیت میکند که به پای او بزند ، و وقتی که ترکه را بقصد زدن پائین آورد ضربه ای زد، باید ترکه را زمین بیندازد و چوب بلند را بردارد و شخصی که چوب بلند در دستش بود ترکه بدست می گیرد که به پای حریفش بزند پس از زدن ترکه ممکنست شخص دیگری وارد میدان شود و آن شخص حتماً باید اول چوب بلند را بدست بگیرد ترکه بخورد تا نوبتش بشود که ترکه بزند و این امر گاهی بصورت دو دستگی درمی آید که می خواهند همدیگر را شکست بدهند. اینست که برای این بازی ترکه های زیادی مورد نیاز است که یکی دو روز قبل از عروسی بباغ یا جنگل می روند و ترکه های خوب و صاف حدود یکمتری می برند و میآورند. ناگفته نماند که پایان این بازی موقعی است توشمال دیگر آهنگ نزند.
بستن دستمال توسط برادر عروس به کمر عروس و کرنا با نوای،،، ننه یاندوم،،، و بدرقه عروس توسط مادر و حزن و اندوه خانواده عروس از جدایی فرزند از خانواده از رسومات زیبای قشقایی هاست
مادر عروس مقداری نان، نمک و خاکستر اجاق خانه پدر را در دستمال می گذارد و توسط برادر بزرگ به کمر عروس می بندند. عروس سه دور به دور اجاق خانه پدر می گردد و قرآنی که روی آن گذاشته شده را می بوسد. این طواف به دور اجاق، نشان دهنده قدردانی دختر از پدری است که سال ها از اجاق خانه اش تغذیه کرده است و از سوی دیگر بر تداوم و گرم ماندن این اجاق نیز تاکید می کند. از همان قديم ها ميگفتن وقتى دو جوان با هم ازدواج ميكنند در اصل دو فاميل با هم ازدواج ميكنند و عروس تنها با پسر فاميل نه بلكه با تمام فاميل زندگى مشترك خود را آغاز ميكند و با همه آنها بايد زندگی نمايد. از اينرو خانواده ها براى اينكه دختر شان در آينده عروس يك خانواده خوب و با عزت و با نام شود هميشه كوشش ميكردند تا دختران خود را مطابق به معيار ها و سنت فامیل آموزش و پرورش بدهند و دختران خود را با شخصيت و اخلاق نيك ، خوش برخورد و خوش صحبت ، با احترام و نزاكت ، هوشيار و فهميده ، پر تلاش و قابل و با سليقه پرورش داده و در کنار اين همه آنها را در كار هاى مختلف مانند آشپزى، خياطى ، بافت ، گلدوزى ،قالي بافى و حتى هنر هاى زيبا مانند خطاطى ، نقاشى و قرائت و خواندن كتاب نيز آموزش ميدادند كه اين آموزش و پرورش دختر تا آخرين روز زنده گى او در خانه پدر جريان داشت و اين بستن كمر عروس از طرف خانواده اش در روز عروسى اش در اصل نشان دهنده و نشانه از آموزش و پرورش دادن خوب دختر توسط خانواده اش بود (كه البته باكره بودن نيز جزى از اين پرورش خوب به حساب ميرفت ) و برعلاوه با بستن كمر دختر خود خانواده او براى او ميفهماند كه پرورش و آموزش او به عنوان يك دختر و خانم خانه در همينجا به پايان ميرسد و از امروز ديگر خودش به تنهايى خود بدون خانواده و با اتكا به خود اين مسوليت بزرگ يعنى پيش بردن زندگى خانوادگى را بايد بدوش بگيرد و به اصطلاح كمر عروس را براى مسوليتى تا جايى دشوار اما زيبا و تازه كه او در پيشرو داشت می بستند . به اين ترتيب بستن كمر دختر قبل از رفتن به خانه شوهر بيشتر سمبول و نشانه از تربیت سالم و پرورش و آموزش عالى عروس بوده است . #
من دختری ازاستان کرمان جنوب کرمان شهر جیرفت می باشم خواستگاری دارک ترک قشقایی اما میگن سنت های ترک ها با فارس ها بسایر متقاوت است ایا میشه یه فارس با یه ترک قشقایی زندگی ارام داشته باشد
سلام دوست عزیز جناب میرزایی
لطفا با بنده در تماس باشید و ایمیل خود را برایم ارسال نمایید؛ دوست دارم افتخار آشنایی و دوستی با شما را داشته باشم.
ایمیل بنده: fly7001@gmail.com
با احترام
محمود حریری
من کهاز ترک زن گرفتم.هیچ وقت به این اندازه پشیمان نشدم.خانواده عروس هیچ که خرج نکردند بعد از عروسی پوزشون رو کردند تو هم دیگه که عروس ارزون دادیم.منم باهاشون قطع رابطه کردم.
به وبلاگ من خوش آمدید
فرهاد میرزایی از طایفه شش بلوکی تیره هیبت لو که دوران تحصیلات ابتدایی را در عشایر ودوره تحصیلات متوسطه رادر هنرستان عشایری در آب باریک گذرانده ودرسال 63در تربیت معلم ودرسال 71 کارشناسی گرفتم چون علاقه شدیدی به ایل دارم سعی نمودم مطالبی گرد اوری نمایم/
نظر دهید
بینهایت خوشحال اولام
تبادل لینک هوشمند 
.gif){kind=small}
.gif){kind=small}
نویسنده : میرزایی
تاریخ : 
